Vajinismus tanısı çiftin ilk cinsel ilişkilerini ve sonrasını nasıl yaşadıklarını anlatmasıyla konur. Aşk kaslarının cinsel birleşmeyi engelleyecek boyutta yineleyici ve sürekli olarak istem dışı kasılması ilk seferde orta şiddette yaşanır, ancak çoğunlukla birleşmeye izin vermeyecek kadar ağrılı olur. Bu duruma primer vajinismus denir, yani daha ilk denemeden itibaren ortaya çıkar ve hiçbir şekilde başarılı bir cinsel birleşme olmaz. Bu en fazla karşılaşılan vajinismus türüdür ve en önemli nedeni korkudur.

Daha önce vajinismus sorunu olmayanlarda, sonradan gelişen vajinismusa sekonder vajinismus denir. Doğum, düşük, kürtaj, jinekolojik muayene sonrası oluşan yırtık ve enfeksiyonlardan kaynaklı ağrı, partner şiddeti veya reddi gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Sekonder vajinismus daha seyrek görülür ve genellikle disparoniye, yani ilişki esnasında yaşanan ağrıya bağlı olarak gelişir.

Sekonder vajinismusun az rastlanan bir diğer nedeni ise yarım bırakılmış ya da eksik veya kötü yapılmış bir vajinismus tedavisi olabilir. Cinselliği penis-vajina birlikteliğinden ibaret görüp basite indirgeyen,  duygu ve düşünceleri ihmal eden tedavi yaklaşımlarında, sorunu oluşturan asıl neden ihmal edildiği için vajinismus tekrar ortaya çıkabilir.

Nedeni ne olursa olsun vajinismus tanısı konulurken ve tipi belirlenirken cinsel öykü tam ve eksiksiz alınmalı, hiçbir detay gözden kaçırılmamalıdır.

Vajinismus, cinsel terapi merkezine başvuranlar arasında en sık karşılaşılan kadın cinsel işlev bozukluklarındandır. Cinsel sorunlar ve evlilikte cinselliği yaşayamama nedeniyle tedavi arayışında olan çiftlerde temel sorun % 56-73 oranında vajinismus olmaktadır.

Vajinismus çoğunlukla 18-25 yaş aralığında görülmekle birlikte, günümüzde evlilik yaşının yükselmesi nedeniyle 30-35 gibi daha ileri yaşlarda görülmeye başlamıştır.