Cinsel Taciz ve İstismar Nedir? Belirtileri ve Önleme Yolları
Cinsel Taciz ve İstismar Nedir?
1- Cinsel sapıklık diğer adıyla parafili nedir? Hastalık mı, suç mu?
Parafili, cinsel uyarılma ve orgazm için, alışılmadık nesneler, eylemler veya durumları içeren tekrarlayıcı ve yoğun cinsel dürtü, fantezi veya davranışların zorunlu olması ile karekterizedir. Parafili denebilmesi için kişinin zorunlu ve tekrarlayıcı bazı koşullara bağlı olarak orgazm olabilmesi ve en az 18 yaşında olması gerekir.
Bunama, psikoz dediğimiz ağır psikiyatrik hastalıklar ve bazı ilaçların tesiriyle meydana gelen sapkın davranışlar olabilir. Ancak bunlar nadirdir. Bütün cinsel sakınlıklara hastalık gözüyle bakmak hem bu durumu hafife almak hemde artmasının önünü açmak olur. Büyük oranda sapkın davranışlar bilinçli ve isteyerek gerçekleştirildiği için suç unsurudur.
2- Sebepleri nelerdir? Kimlerde görülür? Kaç yaşında başlar? Görülme sıklığı nedir (Tüik verileri)
Parafililerin nedenleri henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Normal kabul edilen cinsel arzular ancak çocukluğun ileri dönemlerinde kurulur. Başlangıçta tüm insanlar çocukluklarının erken dönemlerinde parafili olarak kabul edilecek arzulara sahiptir. Normal gelişimde, 5-6 yaşlarında bu arzuların etkileri zayıflar. Parafilik kişide, bu gelişimin daha erken aşamalarında takılma mevcuttur. Bazen kişi olgun cinselliğe hiç erişememiş ve erken aşamalarda gelişmesi durmuştur. Saldırgan çoğu zaman yaptığının yanlış olduğunu bilir. Alkol ve madde bağımlılığı, kişilik ve dürtü kontrolü bozukluğu, başka sapkınlıklar gibi birçok bozukluk birlikte görülür.
Çocukluğunda şiddet görmüş, kendiside istismar edilmiş kişilerin bunu tekrar etme olasılığı yüksektir. (Vampir etkisi) Çoğunlukla 18 yaşından önce başlar ve en sık 15-25 yaş arasında görülür.
Parafililerin görülme sıklığı ile ilgili güvenilir bilgi az olmakla birlikte tahminlerden daha sık olduğu anlaşılmaktadır. Erkeklerde görülme oranı daha yüksektir. Ancak suç olarak istatistiklere yansır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2015 verilerinde suç mağduru çocuk sayısının yılda 122 bini geçtiği, bunların yüzde 10 oranında cinsel suçlar olduğu bildirilmektedir. Adalet Bakanlığı’nın 2015 verilerine göre ise yılda ortalama 17 bin dava açılmakta, bu davalar yüzde 55 oranında mahkumiyetle sonuçlanmakta; sonuçta yılda ortalama 8-10 bin çocuğun cinsel olarak istismar edildiği belirtilmektedir.”
3- En sık görülen cinsel sapıklı türleri nelerdir?
- Egzibisyonizm (teşhircilik, göstermecilik): Kişinin genital organlarını, bunu beklemeyen bir yabancıya göstermesi.
- Fetişizm: Cinsel ilginin cansız nesnelere yönelik olması.
- Frottörizm (sürtünmecilik): Rızası olmayan bir kişiye dokunması ve sürtünmesi.
- Cinsel mazohizm: Hakaret edilme, dövülme, bağlanma ya da başka bir biçimde ıstırap çekme eylemi. Bu kişilerde cinsel haz alma olmazsa olmaz koşuldur.
- Cinsel sadizm: Başka birinin psikolojik ya da fiziksel olarak ıstırap çekmesi. Bu kişilerde cinsel haz alma olmazsa olmaz koşuldur.
- Voyörizm (gözetlemecilik): Bunu beklemeyen bir kişiyi çıplakken, soyunurken ya da
- Pedofili: Ergenlik dönemine girmemiş bir çocukla ya da çocuklarla ilgili cinsel etkinlikte bulunma. Pedofili en az 6 aylık bir süre boyunca, kișide ergenlik dönemine girmemiș bir çocukla ya da çocuklarla cinsel etkinlikte bulunmayla ilgili yoğun, cinsel yönden uyarıcı fantezilerinin, cinsel dürtülerinin ya da davranıșlarının yineleyici biçimde ortaya çıkması olarak tanımlanmıștır. Pedofili bireylerin büyük çoğunluğu erkeklerdir. Pedofili bireylerin eylemlerinin nadir olarak impulsif bir cinsel eylem olarak ortaya çıktığı, büyük çoğunluğunun önceden planlandığı gösterilmiștir. Pedofilik bireylerin aile içinde ve dıșında sosyal teması sınırlı, içe kapanık, eși ya da ailesiyle sıcak ilișki kuramayan psikopatik, psikoseksüel ve sosyal açıdan immatür kișilik özelliklerine sahip olduğu belirtilmektedir. Pedofilik eğilimin ortaya çıkmasında gelișimsel, ailesel ve çevresel faktörler ve bu faktörlerin etkileșimi gibi birçok faktörün etkili olduğu anlașılmaktadır.
4- Bu konuda kavram kargaşası yaşanıyor. Çocuk istismarı, cinsel taciz, tecavüz, , ensest, cinsel şiddet ve cinsel saldırı, çocuk gelin ne anlama gelmektedir.
“Bir çocuğun, tam olarak anlamadığı, gelişimsel olarak hazır olmadığı ve rıza gösteremeyeceği cinsel eylemlere katılmasıdır. Çocuk cinsel istismarı; bir çocuk ile kendisinden yaşça büyük bir yetişkin, veya sorumluluk, güven ve güç ilişkisi farkı bulunan akranı başka bir çocuk arasında, diğer kişinin ihtiyaçlarını tatmin etmesi niyetiyle yapılmış eylemlerle bulgulanır.” Aynı yaşta iki çocuk arasında yaşanırsa bir istismardan söz edilemez. İstismar olarak tanımlayabilmek için istismar edenin 16 yaşından büyük ve diğer çocukla arasında en az 5 yaş fark bulunması gerekir.
Çocuğun cinsel istismarı çok farklı şekillerde olabilir. Sözel istismar, cinsel organlarını gösterme, çocukları soyma ve seyretme, cinsel ilișkiye veya mastürbasyona tanık etme, buna zorlama, cinsel organını sürtme, bedenine cinsel amaçla dokunma, okșama, müstehcen yayınlara konu etme, Pedofili olgularının eylemlerinde genellikle zor kullanmadığı, aksine önce masum dokunma sonra uygunsuz dokunma, açık resimler gösterme, porno izletme gibi birçok fizik manipülasyon ve desensitizasyon uyguladıkları gösterilmiștir
Ensest: Önemli olan aradaki kan bağı değil, yetişkinin anne-baba hakimiyeti, gücü ve çocuğun bağımlılığıdır. “Ensest eskiden biyolojik yakınlığı yani kan bağı olan kişiler arasındaki cinsel ilişki olarak tanımlanırken, günümüzde kan bağı olan veya olmayan, yakın veya uzak hısım ve akrabalar ile çocuğa bakım veren tüm yetişkinleri kapsamaktadır. Çeşitli nedenlerle genellikle ailenin gizlediği bir durumdur.
Cinsel şiddet ve cinsel saldırı, hastalık değil, cinsel dokunulmazlığa ve beden bütünlüğüne karşı işlenen bir suçtur. Sadece bir cinsel dürtü sorunu görülmesi sorunu hafifleten hoşgören bir anlayıştır.
Çocuk gelin masumlaştırılmaya çalışılan bir pedofilik eylemdir. Bir çocuğun gelin olması onu yatişkin yapmaz, o hala çocuktur ve yönelik cinsel eylemde bir sapkınlıktır.
5- Cinsel taciz veya istismara uğrayan bir çocuk nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir?
Fiziksel Belirtiler
- Başkalarının cinsel organlarına dokunma teşebbüsleri
- Cinsellik içeren oyunlar
- Cinsel aktivite konusunda ayrıntılı ve yaşına uygun olmayan ölçüde bilgiler
- Aşırı mastürbasyon
- Soyunmaktan kaçınma
- Dokunmaktan kaçınma
- Sıçrama refleksinde artış
- Aşırı tetikte olma hali
- Kalp atım hızında aşırı dalgalanmalar (dakikada 100 vuruşun üstü veya 60 vuruşun altı)
- Cinsel organda veya anüs bölgesinde ağrı, kaşıntı, kanama, çürüme
- Cinsel organda akıntı veya idrar yolu enfeksiyonları
- Karın ağrıları veya otururken ya da yürürken rahatsızlık hissetme
- Cinsel yoldan bulaşan hastalıklar
- Uyku bozuklukları (yatağa kaçırma, kabuslar)
- İştahta belirgin değişimler
- Hiçbir nedene bağlanamayan fiziksel şikayetler
- İdrar/kaka kaçırma
- Cinsel organ
- Madde kullanımı
- Yorgunluk, bitkinlik
Duygusal Belirtiler
- Yaşından daha geri bir gelişim düzeyine gerileme
- Duygulanım eksikliği
- Kaygı/hassasiyet/korku
- Fobiler
- Aşırı suçluluk duygusu
- Çaresizlik duyguları
- Özgüven düşüklüğü
- Obsesif (takıntılı) fikirler
- Kendinden nefret etme
- Aşırı tetikte olma hali
- Dağılma (disosiyasyon)
Davranışsal Belirtiler
- Davranışlar veya kişilikte ani ve belirgin değişim
- Saldırganlık
- Aşırı ağlama
- Aşırı şikayet
- Okul uyum sorunları, okul başarısında ani düşme
- Belirli bir yetişkinden korkma veya uzak durmaya çalışma
- Yaşı ile uyumlu olmayacak ölçüde açık saçık konuşmaya başlama
- Yeni ve “gizli” bir yetişkin ya da büyük arkadaştan söz etme
- Öfke nöbetleri
- Okuldan veya evden kaçma
- Kendi kendine fiziksel zarar verme, intihar fikirleri, intihar girişimleri
- Kâbuslar
- Güven eksikliği
- Sosyal izolasyon
- Arkadaşsızlık
- Aşırı cinsel uyarılmışlık hali
Cinsel örselenmeye uyum sağlama sendromu:
- Başlangıçta gizleme (secrecy) söz konusudur.
- Çocuk kendini çaresiz hisseder (helplessness).
- Çocuk kendini hapis olmuş (entrapment) hisseder ve sonrasında duruma göreceli uyum (accomadition) sağlar.
- Zamanla gecikmiş, çelişkili, içinde bizi ikna edemeyen itiraf gerçekleşir.
- Tekrar geri çekilme (retraction), hiçbir şey olmamış gibi davranma sergilenir.
6- Böyle çocuklara nasıl yaklaşılmalı? Erkek çocuklarda daha çok davranım bozukluğu, kızlarda ise, özkıyım ve kendine zarar verme davranışları görülür.
Duygusal tepki vermeyin! Çocuğumuzu ne kadar korursak koruyalım bir cinsel taciz yaşadığından şüphe ediyorsak veya cinsel taciz yaşadığını gösteren ip uçları veriyor, ilgili bir olay anlatıyorsa çok dikkatli olmalısınız. Bu durum ne kadar zor olursa olsun soğuk kanlılığınızı korumanız ve yaşadığınız üzüntüyü fark ettirmemeniz yanında ağlamamanız gerekiyor.
Çocuğunuza kızmayın! Çocuğunuz olumsuz bir şey anlatıyorsa “ sen bana daha önce neden söylemedin, nasıl böyle bir şey yaparsın” gibi cümleler kurarak cesaretini zor toplayarak başından geçenleri anlatan çocuğunuzun cesaretini kırıp içine kapanmasına sebep olmayın.
Dedektif gibi davranmayın! Çocuğunuz cinsel taciz e uğradığını kanıtlayan bir cümle kuruyor başından geçen bir olayı anlatıyorsa bu konu hakkında daha fazla bilgi toplamaya çalışmayın. Olayı tekrar tekrar sorarak bir de siz olayı anlatırken tekrar yaşamamasına sebep olmayın. “Başka ne oldu, başka ne yaptı…” gibi sorularla detayları öğrenmeye çalışmayın.
Yorum yapmayın! Çocuğunuzun başından geçenleri ve yaşına göre nasıl bir açıklama yapacağınızı bilmediğiniz için olayla ilgili yorum yapmaktan kaçının veya onu teselli etmeye çalışmayın. Kurduğunuz cümleler çocuğa “sen kötü bir şey yaptın, utanç duymalısın” gibi yanlış gizli mesajlar verebilir.
Olayla ilgili konuşmayın! Olayı akrabalarınıza anlatıp çocuğun yanında olayla ilgili tekrar tekrar konuşmayın veya başkalarının da çocuğunuzu dedektif gibi sorgulamasına izin vermeyin.
7- Cinsel taciz ve istismardan korunma yolları: Çocuklar en çok 4-11 yaşları arasında cinsel taciz e uğramaktadır.
- Anne baba olarak, cinsel istismar konusunda bilgili, bilinçli ve duyarlı olunması,
- Çocuğun anne baba tarafından cinsel istismar konusunda bilgilendirilmesi,
- Çocuğun cinsel gelişiminin yakından takip edilmesi,
- Çocukla suçlamadan, yargılamadan, korkutmadan açık iletişim kurulması,
- Çocuğa ilgi ve şefkat gösterilmesi, güven ve sevginin belirtilmesinden kaçınılmaması,
- Çocuğa gereğinden fazla sürekli dokunulmaması, çimdikleyerek, ısırarak sevilmemesi,
- Aile fertleri ve yakın aile fertleri dışındaki başka kişilere fazla yaklaşmamalarının öğretilmesi,
- Yabancı insanlarla öpüşmemesin, yanına fazla yaklaşmalarına izin vermemesin ve kuşkulu davranışların neler -olduğunun öğretilmesi,
- Sevmenin sadece dokunmak, öpmek olmadığının, bazen tatlı bir bakış, bir sözün de bunun için yeterli olabileceği
- Hayır deme becerisinin öğretilmelidir.
- Bedenim bana özeldir’ bilinci
- İzin verirsem dokunabilirsin’ bilinci
- Çocuklarını öperken ‘Seni öpebilir miyim?’ diye müsaade istenmesi, sıkıştırılarak sevilmemesi
- Dokunulması yasak olan yerlerim’ refleksi
- Çocuk eş, dost ve akrabalar tarafından cinsel organlarına dokunularak, öperek, vurarak sevilmemeli.
- Fiziksel baskıya direnme’ refleksi
- Vücudum görünmemeli’ hissi
- Banyoda çıplak olunmaması bilinci.
- Tuvalette benden başkası olmamalı
- Soyunma ve giyinmede yalnızlık’ ilkesi
- İzin verirsem kabul edilirsin ilkesi
8- Cinsel Taciz ve Cinsel İstismar neden artmaktadır, medyanın rolü varmıdır. Tahminlere göre kızların %20’si, erkeklerin %9′u çocukluk ve ergenlik döneminde uygunsuz cinsel davranışlara maruz kalmaktadırlar. her 3 erkek ve her 10 kız çocuktan birinin 18 yaşından önce cinsel kötüye kullanıma uğrama riski taşıdığını saptanmıştır.
- Erkek egemen anlayışın kadını ve çocuğu eşit insan yerine bir meta gibi gören bakış açısı,
- Bir şey ne kadar çok konuşulursa o kadar olağanlaşır. Medyanın sorumlu davranması, özendirici yayınlardan kaçınması gerekir.
- Cinselliğin her alanda tüketimi özendirmek için kullanılması, her şeyin cinsel çekicilik üzerine kurulması aşırı uyarana maruz bırakıyor. İnternet ve pornografinin kontrolsuz kullanımı
- Cezai yaptırımların az olması, takım elbise giyme gibi hafifletici sebeplerden yapanın yanına kar kaldığı algısı
9- Cinsel suçları azaltmak için neler yapılabilir, Nasıl tedavi edilir? Caydırıcı cezalar (kanunlar nediyor) , tıbbi müdahaleler, önleyici tedbirler, cinsel eğitim vs.
Mahkeme kayıtlarına göre son 15 yılda ülkemizde 21 bin çocuk tecavüze uğradı. Tecavüzden sadece onda biri mahkemeye yansıyor. TCK’nin 103. maddesi 6. bendinde “Suçun sonucunda mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulması halinde “Cezaya hükmolunur” denilmektedir. Bu bile tartışmalıdır.
Genellikle eylemlerini gizli yaptıkları ve tedavi için bașvurmadıkları için pedofili olgularının yaygınlığını belirlemek mümkün olamamaktadır. Diğer cinsel saldırı yapan gruplarla karșılaștırıldığında pedofilik
bireylerin daha büyük yaș grubunda oldukları, eylemlerin yapıldığı ortalama yașların ise 40-70 yaș arası olduğu gösterilmiștir.
Uzun süreli psikoterapi, farmakolojik tedavi sonrasında cinsel arzu ve istekte azalma saptanmasına karșın bu bireylerin çocuğa cinsel yönelimlerinde bir farklılık tespit edilmediği için günümüzde pedofilik bireylerin tedavisinde hedef çocuklara cinsel yönelimi değiștirmek olmayıp, yeniden eylemde bulunma oranlarını azaltmaya yöneliktir. Kimyasal kastrasyon adı verilen erkeklerde libidoya etkisi olan testesteron düzeyini düșürmek, bu yolla cinsel eylem sıklığını azaltmak konusu son yıllarda önem kazanmıștır.
Tedavide sıkı adli ve klinik izlem ve raporlama, kimyasal ve cerrahi kastrasyon, psikoterapi ve psikofarmakolojik ilaçların kombine olarak kullanımı en büyük yararı sağlamaktadır Tedavinin başarısı, genel olarak kişilik gelişimi ve olgunluk düzeyi ile paralellik gösterir. Kişilik gelişimi daha ileri düzeylerde olan ve ciddi bir kişilik bozukluğu olmayan hastalarda tedavi daha kolay ve başarılı iken ağır kişilik bozuklukları gösteren kişilerde tedavi çok daha uzun sürer. Hastanın tedavi motivasyonunun yüksek olması da tedavi başarısını etkilemektedir.